زنبورستان و زنبورداری

طبقه بندی کندو زنبورعسل

اصولا طبقه بندی کندو زنبور عسل به پنج منظور صورت می گیرد :

• جهت افزایش جمعیت کندو
• جهت ذخیره عسل و عسل گیری
• جهت تقسیم کندو
• جهت ادغام کندوها
• کندوهای دو ملکه ای

مزایای طبقه بندی کندو زنبور عسل

• فعالیت ملکه محدود نمی شود.
• بافت کندو تغیر یافته و شانهای کهنه و قدیمی که سیاه شده اند با انتقال به طبقات بالا و ذخیره عسل از رده خارج می شود.
• باعث افزایش جمعیت کندو می شود.
• عامل بازدارنده در فرایند بچه دهی
• ادغام کندوها با استفاده از طبق راحت تر است.
• بهره وری وعملکرد کندو بالا می رود.
• طبقه بندی کندو لازمه تکثیر و تقسیم است.
• کمک به تهویه ی داخل کندو
• درسیستم دو ملکه ای کندوها الزاما نیازمند طبقه می باشد.
• درپرورش ملکه ازکندوهای مطبق بعنوان جمعیت پرستاروحتی بعنوان انکوباتوراز طبقه ی بالا استفاده می کنند.

قاعده و اصول کلی طبقه بندی کندو زنبور عسل در سه مورد اول بشرح ذیل است :

اگرما روی یک کندو که دارای جمعیت بیشتر بوده و فضای خالی و کافی جهت افزایش جمعیت وجود نداشته باشد، یک طبقه گذاشته و چند صفحه موم آجدار و حتی پوکه خالی و شان عسل را در آن قرار دهیم، قطعا زنبوران تمایلی به ورود در طبقه بالا را نخواهند داشت. زیرا ما در آن صورت، به سیستم بیولوژی و فیزیولوژی کلنی زنبورعسل در کندو دقت نکرده ایم. معمولا همه جانوران و بخصوص موجودات اجتماعی در لانه ی خود فرم و نظم خاصی برای زندگی و زاد ولد آرایش داده‌اند. بعنوان مثال آذوقه های حیاتی را در جاها یی از آشیانه ی خود ذخیره می کنند، که ضمن جلوگیری از فساد آن، دسترسی به آنها آسانتر و راحترشده و همچنین به لحاظ امنیت غذایی مشکلی نداشته باشند.

با این مقدمه ترتیب و آرایش ذخیره ی آذوقه بوسیله نیروی تدارکات کندو وهمچنین تخم‌ریزی ملکه درکندو، طوری است که ضمن دسترسی آسان به غذاهای ذخیره شده بخصوص نان گرده و جلوگیری از اتلاف انرژی، امنیت غذایی نیز در کندو تامین شود. به این صورت که ملکه تخم‌ریزی خود را دراولین حلقه یعنی در وسط شان انجام می دهد و سپس در دومین حلقه، ذخیره ی گرده که از نظر غذایی فوق العاده حائزاهمیت است، صورت گرفته و در جوانب و حواشی کادرها، عسل کنسرو می شود. عین این سیستم در فضای داخل کندو هم حاکم است یعنی اگر کندو را یک توپ در نظر بگیریم تخم و لارو در مرکز آن و محل ذخیره ی گرده در لایه دوم و بلاخره عسل در جوانب وحواشیی کندوها قرار گرفته است. نکته ای که زنبوردار در حین طبقه گذاری می بایست مراعات کند حفظ کرویت و آرایش شانهای کندواست به این صورت که همان نظم و آرایشی که درآشیانه‌ی زنبوران وجود دارد، همان سیستم و آرایش موجود درداخل کندو حفظ و به طبقه ی جدید منتقل کند. یعنی هم تخم ولارو و هم گرده و هم شان عسل به طبقه بالا منتقل شود درغیراینصورت و یا درغیاب هر یک از محصولات در طبقه بالا، زنبوران چندان تمایلی جهت ورود به آنجا را نخواهند داشت. زیرا کرویت کندو حفظ نشده است.

برای این منظور کندویی که مستحق طبقه گذاری به منظورافزایش جمعیت است، می بایست ترجیحا تعداد سه عدد شان قدیمی که دارای تخم و لارو سربسته (سرپوش سلولها هرچه قدر سیاه تر باشد بهتر است) که حاوی عسل و گرده کافی هم بوده، به طبق بالا انتقال می دهیم و بجای شانهای خالی صفحات موم آجدار را طوری قرار می دهیم که اولا هر کدام از صفحات در وسط دو شانی که دارای تخم ولارو سربسته است قرار گیرد. ثانیا برای این منظور و حفظ کرویت کندو، صفحات موم آجدار را بصورت دو در یک در داخل کندو قرار می دهیم. به‌عبارت دیگر بعد ازبرداشتن سه عدد شان که حاوی لارو و گرده و عسل از بدنه ی کندو است، بجای آنها اینگونه عمل می کنیم.

دو شان قدیمی را به کناره ی کندو منتقل کرده و بعد از آنها یک صفحه ی موم آجدارقرار می دهیم. مجددا بعد از دو شان قدیمی دیگر یک صفحه موم آجدار و به همین ترتیب موم آجدار آخری و سومی را بعد از دو شان دیگر قرارمی دهیم (به صورت دو درمیان یعنی دو شان قدیمی و یک صفحه موم آجدار) در صورت لزوم می توان یک صفحه موم آجدار را در طبقه بالا و جلو شانها قرار داد تا بدین وسیله ازموم بافی های بی مورد جلوگیری کرد. بعضی از زنبورداران بجای صفحه موم آجدارمذکوردر طبقه بالا ازقابهای دایره ای(چنبره) که فاقد صفحه ی موم هستند، استفاده می کنند. زیرا اولا اینگونه قابها علاوه برموم بافی، باعث افزایش جمعیت زنبوران نرشده که نقش بسیار مهمی را درحفظ تعادل کلنی وجفت گیری ملکه ایفا می کند. ثانیا” زنبوردار با این کار خود صاحب عسل شان خوب و مشتری پسند نیزمی شود.

بطورکلی اهم نکاتی که باید توسط زنبوردار درمورد طبقه بندی کندو زنبور عسل رعایت شود بشرح ذیل است.

• هیچ وقت نباید دو صفحه موم آجدار بصورت پشت سرهم و درکنار هم قرار گیرند.
• ترجیحا صفحات موم آجداردروسط شانهایی که دارای تخم و لارو سربسته هستند قرار گیرد.
• طبقه را باید به کندویی گذاشت که هر دو طرف همه شانهای آن پر اززنبور بوده و فضای کافی برای تخم ریزی ملکه وجود نداشته باشد. گاها دراینگونه کندوها تراکم جمعیت به حدی می رسد که مقداری از کلنی در جلو سوراخ پرواز کندو خوشه می بندد.
• هیچ وقت نباید صفحات را به تنهایی در طبقه بالا گذاشت.
• از قرار دادن صفحه موم آجداردرجوانب کندو جدا خوداری کنید.
• در حین طبق گذاری باید مواظب ملکه بود.
• تعداد صفحات موم آجدار با تراکم جمعیت کندو باید متناسب باشد.
• طبقه گذاری می بایست در فصل افزایش جمعیت و عسل گیری صورت بگیرد.
• برای جلوگیری از اتلاف انرژی بعد از طبقه گذاری می بایست محل اتصال طبقه و بدنه کندوی اصلی را از بیرون و با مواد لازم ایزوله کرد.
• حدالمقدور شانهای سیاه و کهنه را به طبقه جدید منتقل می کنند. زیرا در این صورت شانهای سیاه و کهنه تبدیل به عسل شده و از کندو خارج می شود.
• قابهای حاوی تخم و لارو در وسط سایر قابها قرار می گیرد.
• همانطوری که اشاره شد نباید آرایش و ترکیب شان های کندو را به هم زد.